Experts waarschuwen: veel consumenten ‘scheefverzekerd’ door krapte woningmarkt

Het grote woningtekort in Nederland is een probleem met een bijeffect: het aantal ‘scheefverzekerden’ groeit snel. Steeds meer mensen kiezen vaak noodgedwongen voor een niet-traditionele vorm van samenwonen. Denk aan senioren die intrekken bij hun kinderen, vrienden die gaan samenwonen of huishoudens die vluchtelingen opvangen. Huidige woon-, inboedel- en aansprakelijkheidsverzekeringen zijn doorgaans niet voorbereid op zulke nieuwe manieren van samenwonen.

Meer huishoudens, maar kleiner

De druk op de woningmarkt groeit. Dat komt enerzijds door de groei van de bevolking: die ging volgens het WoonOnderzoek 2021 van het Ministerie van Binnenlandse Zaken tussen 2000 en 2021 van 15,9 miljoen tot 17,5 miljoen, een plus van tien procent. Tegelijk daalde het gemiddelde aantal personen per huishouden: volgens het CBS van 2,30 personen in 2000 naar 2,13 in 2022 – een plus van achttien procent.‘En die krimp van het gemiddelde huishouden zet door, richting 2,0 of zelfs eronder’, voorspelt prof. dr. Peter Boelhouwer. De hoogleraar Housing Systems aan de TU Delft ziet een sterke opkomst van alternatieve samenwoonvormen. ‘Er zijn te weinig woningen gebouwd, de bevolking groeit én er is sprake van “dubbele vergrijzing”: er komen meer ouderen bij, en die worden gemiddeld ook steeds ouder. Die tekorten blijven nog wel even.’

Nieuwe samenwoonvormen

Dat leidt tot nieuwe samenwoonvormen. ‘In bestaande bouw zie je meer dubbele bewoning, onderhuur en woningsplitsing. Jongvolwassenen blijven langer thuis wonen. Ook neemt het aantal gezinnen toe die door omstandigheden weer bij opa en oma intrekken, of die andersom de ouders in huis neemt. In tijden van oorlog en internationale onrust kan daar de opvang bijkomen van bijvoorbeeld vluchtelingen.’ Die ontwikkeling is nu in volle gang. ‘Je ziet steeds vaker hypotheekvormen voor samenkoop en huurcontracten voor samenbewoning. Amsterdam maakt woningdelen van huurwoningen weer makkelijker door huurders toe te staan om ook kamers onder te verhuren. Huurcorporaties bieden Friends-contracten voor gezamenlijke bewoning. Daarnaast groeit de interesse voor “knarrenhofjes”, een woonvorm waarbij je je eigen huisje hebt – koop of huur – met gezamenlijke voorzieningen zoals een tuin of zelfs theatertje.’

Tienduizenden euro's onderverzekerd

Zulke veranderende woonvormen kunnen voor consumenten flinke risico’s betekenen. Marjolein Boere, hypotheek- en assurantieadviseur bij Het Groene Huis, ziet van dichtbij de mismatch die ontstaat tussen verzekering en realiteit. ‘Mensen nemen hun kinderen weer in huis, of zorgbehoevende ouders. En laten voor veel geld hun woning uitbouwen of aanpassen, inclusief zonnepanelen, warmtepomp, triple A isolatieglas. Zo’n verbouwing en extra inboedel zorgen echter voor een flinke stijging van de herbouw- en inboedelwaarde. Meld je dat niet, dan kun je onderverzekerd raken.’ Die risico’s dreigen nog meer nu consumenten vanwege inflatie massaal bezuinigen. Een groeiend aantal consumenten verzekert zich daarom voor veel zaken helemaal niet meer, ziet Boere. ‘Zeker 10-20 procent verzekert zich minder of niet. Met name starters.’

Meedenken met klanten

Ook verzekeraars zijn zich bewust van de groeiende risico’s voor consumenten. ‘Aanbieders proberen daar steeds vaker hun polissen en voorwaarden op aan te passen’, zegt Maarten de Rooij, Head of Claims Schade Particulier van verzekeraar Aegon. ‘Denk bijvoorbeeld aan schade door inwonende Oekraïense vluchtelingen. Standaard gezinsdekking geldt vaak alleen voor eerstelijns familie. Wij proberen mee te denken: ook aangemelde vluchtelingen kunnen bij ons worden meegenomen in de dekking. Dat is uniek in de markt. Wij vinden het onze verantwoordelijkheid om dekking te bieden voor zaken in het werkelijke leven van onze klanten. Van overstromingen in Limburg tot kangoeroewoningen en zzp’ers met een tiny kantoortje in de tuin. Als goede verzekeraar willen we in alle redelijkheid dekking bieden en producten bieden met bescherming tegen onderverzekering; als de inflatie en de herbouwkosten stijgen, indexeert ook onze dekking stilzwijgend mee. Zo ben je niet snel onderverzekerd.’

Blijf melden

Omdat elke situatie anders is, adviseert De Rooij altijd wel om veranderingen aan je woning, leef- of woonsituatie altijd te melden bij je verzekeraar. ‘Dat geldt bij alles wat er verandert aan je huis of de samenstelling van je huishouden. Verzekeraars denken graag mee. Zo wordt de dekking voor medische apparatuur bij ons aanzienlijk verruimd.’

‘Als de inflatie stijgt, indexeert ook onze dekking stilzwijgend mee’