Dit gebeurt er met je pensioen als je uit elkaar gaat

Je staat er misschien niet direct bij stil, maar een scheiding kan ook invloed hebben op je pensioen. Omdat dit meestal nog ver weg is, vergeten ex-partners dit vaak.

Veel mensen denken dat pensioen persoonlijk is, iets dat alleen van henzelf is. Ten onrechte, want als je uit elkaar gaat, heeft je partner vaak recht op een deel van je pensioen. En heb jij recht op een deel van het pensioen van je ex. Ook al heb je daar nooit iets over afgesproken.

De helft van je pensioen voor je partner

Dat zit namelijk zo. Als je getrouwd bent, of geregistreerd partner (wat bijna hetzelfde is), is de helft van je pensioen van je partner zodra je uit elkaar gaat. Dit heet in jargon ‘pensioenverevening’. Dit geldt alleen om het pensioen dat je in de jaren dat je getrouwd was, hebt opgebouwd. In welke vorm je getrouwd was (of geregistreerd partner), dus met of zonder huwelijkse voorwaarden, doet er niet toe.

Pensioenverevening is overigens een recht, geen plicht. Je mag ervan afwijken als je gaat trouwen of tijdens de scheidingsonderhandelingen.

Het kan om veel geld gaan. Als je 50 bent en een jaarlijks levenslang pensioen van 20.000 euro hebt opgebouwd, vertegenwoordigt dat pensioen al gauw een ‘marktwaarde’ van twee ton. De helft daarvan is dan ook een substantieel bedrag.

“Toch vergeten ex-partners vaak bij een scheiding het pensioen goed te verdelen”, zegt Annemiek Kwakernaak, senior sales consultant bij Aegon Cappital. “Dat komt doordat mensen van nature meer naar de korte dan naar de lange termijn kijken, en pensioen is nu eenmaal voor de meeste mensen die uit elkaar gaan nog ver weg.”

In de praktijk geven mensen aan de verdeling van het pensioen dan ook geen hoge prioriteit. Kwakernaak: “Ze denken bijvoorbeeld dat het niet nodig is, omdat ze beiden zelf al pensioen hebben opgebouwd. Maar hoewel vrouwen tegenwoordig bijna net zo vaak betaald werk hebben als mannen, werken vrouwen vaker parttime. Ze hebben dan wel zelf pensioen opgebouwd, maar veel minder dan hun mannelijke ex-partner.”

Voorbeeld: overwaarde versus pensioen

Voorbeeld: stel dat het pensioen van de een 200.000 euro waard is, het pensioen van de ander 50.000 euro en dat de overwaarde van het huis 50.000 euro bedraagt. Dan zullen ex-partners toch vaak prioriteit geven aan de verdeling van de overwaarde, hoewel verdeling van de pensioenen in euro’s meer oplevert.

Kwakernaak: “Doordat beide partijen tijdens een scheiding vaak emotioneel zijn en ‘er vanaf’ willen, krijgt pensioen niet altijd de aandacht die het verdient.”

Pensioenconversie

In de praktijk gaat het verdelen van de pensioenen niet altijd even soepel. Zo moet je binnen twee jaar na de echtscheiding dit melden bij de bewuste pensioenuitvoerders. Doe je dat niet, dan ben je alsnog afhankelijk van je ex.

Ronduit een nadeel van de huidige regeling is dat je pas pensioen krijgt als je ex zelf met pensioen gaat. Je bent dus ook na je scheiding nog afhankelijk van hem of haar. Je kunt dit voorkomen met wat ‘conversie’ heet. Je zet dan jouw deel van het pensioenkapitaal van je ex om in een eigen pensioen, waarbij je zelf bepaalt wanneer je het laat uitkeren. Dat is overzichtelijker en voelt ook logischer, zeker als er een groot leeftijdsverschil tussen jou en je ex is.

In het nieuwe pensioenstelsel wordt pensioenconversie de standaard.

Tip: check de verwerking van de scheiding

Tenslotte heeft Kwakernaak nog een tip voor wie ooit is gescheiden: “Als je bent gescheiden, klopt het pensioen op het pensioenoverzicht niet altijd. Ga dus niet zomaar uit van de bedragen op het pensioenoverzicht, maar check altijd of de echtscheiding al is verwerkt in de getoonde bedragen. Neem hiervoor contact op met je pensioenuitvoerder(s) en die van je ex om te vragen wat de werkelijke bedragen zijn. Dat kan teleurstelling voorkomen.”

Dit gebeurt er met het pensioen van je ex als hij of zij overlijdt

Als je ex na de scheiding overlijdt, heb je soms recht op nabestaandenpensioen. Of dit zo is, hangt af van het type nabestaandenpensioen. Daarvan zijn er namelijk twee smaken: een nabestaandenpensioen op opbouwbasis en een nabestaandenpensioen op risicobasis.

In het eerste geval is er ook echt een potje voor de (ex-)partner gereserveerd. Na het overlijden van degene die het pensioen heeft opgebouwd, krijgt de ex een levenslange uitkering, ondanks de scheiding.

Is het nabestaandenpensioen op risicobasis verzekerd, dan krijgt je als ex niets. Ook ex-samenwoners kunnen recht hebben op nabestaandenpensioen, ook al hebben zij geen recht op een deel van het gewone pensioen.