Grote WIA-problemen bij UWV: wat betekent dat voor jou als werkgever?

Heb je op dit moment een langdurig zieke werknemer, dan is de kans groot dat je ermee te maken hebt of krijgt: vertraging bij de WIA-beoordeling door UWV. Het lukt de uitkeringsinstantie al jaren niet om deze beoordelingen tijdig uit te voeren. Eind april meldde het kabinet dat de achterstanden steeds verder oplopen. De Algemene Rekenkamer concludeerde daarna zelfs dat de WIA niet meer uitvoerbaar is omdat de uitvoering helemaal vastloopt.

Crisis bij UWV dus. Maar wat betekent dat voor jou en je zieke werknemer? Dat zetten we in dit artikel voor je op een rij, zodat je weet wat je kunt verwachten én wat je kunt doen.

1. Wat veroorzaakt de problemen en hoe ernstig zijn ze?

UWV heeft te weinig verzekeringsartsen die WIA-beoordelingen kunnen uitvoeren. Van de aanwezige artsen gaat de komende jaren een groot deel met pensioen. Vervangers werven is op de huidige arbeidsmarkt niet vanzelfsprekend en nieuwe artsen opleiden kost minstens 4 jaar. Ook is het ziekteverzuim onder de UWV-artsen hoog (8,5%). Door het gebrek aan beoordelingscapaciteit loopt zowel de wachttijd als het aantal wachtenden op. De wettelijke termijn voor een WIA-beoordeling is 8 weken. Inmiddels wachten werknemers gemiddeld echter 18 weken. En stond de teller in 2021 al op 12.000 te laat uitgevoerde beoordelingen, in 2022 liep dit verder op naar 17.000.

2. Waarom is vertraging vervelend voor jou als werkgever?

Uitstel van de WIA-beoordeling is in de eerste plaats vervelend voor je werknemer, want die zit zo in onzekerheid over zijn toekomst. Voor jou als werkgever is het echter ook niet prettig. Want zoals je in een eerder artikel van ons kunt lezen, is de uitslag van de WIA-beoordeling normaal gesproken heel bepalend voor hoe het verder gaat tussen jou en je werknemer. Welke verplichtingen heb je? Kunnen jullie aanspraak maken op voordelen en vergoedingen? Behoort ontslag tot de mogelijkheden en zo ja, onder welke voorwaarden? Op al deze vragen geeft de uitslag normaal na ongeveer 2 jaar ziekte het antwoord. En nu dus niet. Toch ben je hierdoor gelukkig niet veroordeeld tot machteloos toekijken. In de rest van dit artikel leggen we uit hoe je op de hoogte blijft en wat je kunt doen. 

3. Krijg je als werkgever een seintje als UWV niet op tijd is?

UWV laat het jou als werkgever weten wanneer het niet lukt om op tijd te beslissen over de WIA-aanvraag. Daarnaast neemt deze instantie hierover contact op met je werknemer. Dit gebeurt uiterlijk twee weken voordat de uitkering in zou moeten gaan. Het is verstandig om met je zieke werknemer en de casemanager die hem of haar begeleidt af te spreken dat jullie elkaar direct op de hoogte stellen van nieuwe ontwikkelingen. Laat je je werknemer begeleiden door een professionele casemanager, dan mag je verwachten dat die ook scherp is op dit soort afspraken. Als werkgever kun je een vergoeding krijgen voor de te late beslissing door UWV in gebreke te stellen. Je werknemer hoort van UWV de vraag te krijgen of hij tijdelijk inkomen wil ontvangen in de vorm van een voorschot op de uitkering (zie vraag 5).

4. Hoe zit het met de loondoorbetalingsplicht, loopt die ook door?

Is UWV te laat met het uitvoeren van de WIA-beoordeling, dan heeft dat geen gevolgen voor jouw loondoorbetalingsverplichting. Deze houdt na 2 jaar (104 weken) gewoon op. Je hoeft niet bang te zijn dat je werknemer zonder inkomen komt te zitten als jij stopt met loon uitkeren. Wel is het goed om hem op deze situatie voor te bereiden, want hij moet zelf actie ondernemen voor tijdelijk inkomen via UWV (zie vraag 5).

5. Wat moet je werknemer doen voor tijdelijk inkomen?

Je werknemer moet bij UWV aangeven of hij een voorschot op de (mogelijke) WIA-uitkering wil ontvangen. UWV stelt hem deze vraag bij de melding dat het niet lukt om hem tijdig te beoordelen.

• Goed om te weten: je werknemer kan hier ja op zeggen zonder vrees dat hij moet terugbetalen als hij later toch geen recht heeft op een WIA-uitkering, of als deze lager uitvalt dan het voorschot. UWV is met dit soort terugvorderingen gestopt omdat mensen erdoor in de problemen kwamen.
• Je werknemer moet er wel rekening mee houden dat eventuele andere inkomsten van het voorschot worden afgetrokken. En ook dat het voorschot een schatting is en geen definitief recht geeft op een WIA-uitkering. Deze laatste kan lager of hoger uitvallen, óf helemaal niet tot stand komen.

Tip: wijs je werknemer op de informatie van UWV over voorschotten, dan weet hij wat hij kan verwachten.

6. Een andere werkgever wil mijn werknemer pas na de WIA-beoordeling overnemen. Wat nu?

Deze wens is begrijpelijk, en gelukkig is hier intussen een oplossing voor. Dat zit zo: normaal beslist UWV bij de WIA-beoordeling of een werknemer onder de no-riskpolis valt. Deze regeling beperkt voor de werkgever die de werknemer wil aannemen de financiële risico’s van hernieuwde ziekte of arbeidsongeschiktheid. Bij ziekte krijgt de werknemer een Ziektewetuitkering van UWV die het grootste deel van de loonkosten dekt. En komt hij (al dan niet opnieuw) in de WIA terecht, dan hoeft de werkgever geen hogere premie te betalen. Logisch dus, dat veel werkgevers hier zekerheid over willen hebben vóór ze een werknemer definitief aannemen. Om te voorkomen dat vertraging bij de WIA-beoordeling de kans op werk beperkt, kan UWV de no-riskpolis nu ook afzonderlijk toekennen.

Let op: in afwijking van de normale procedure moet jij of je werknemer hiervoor wel een verzoek indienen bij UWV. Dit kan bij de afdeling Service & Contact, via de gebruikelijke routes voor werkgevers en particulieren.

7. Kan ik mijn zieke werknemer zonder WIA-oordeel ontslaan?

Vertraging bij de WIA-beoordeling heeft geen invloed op het ontslagverbod bij ziekte: dit vervalt gewoon als er sinds de ziekmelding 104 weken zijn verstreken. Je kunt je werknemer dan dus (onder voorwaarden) ontslaan. Lukt dat niet met wederzijds goedvinden? Dan kun je een ontslagaanvraag bij UWV indienen wegens langdurige arbeidsongeschiktheid. Houd er wel rekening mee dat je de aanvraag niet kunt onderbouwen met de WIA-beslissing, zoals je normaal zou doen. Ook heeft UWV nog niet getoetst of aan alle verplichtingen rond re-integratie is voldaan. Om deze redenen moet je bewijsstukken aanleveren die aantonen wat de eerste ziektedag was, hoe verzuim en herstel (inzetbaarheid) zich hebben ontwikkeld en welke re-integratieactiviteiten er zijn verricht.

Tip: volgens interne UWV-richtlijnen mag je hiervoor het re-integratieverslag meesturen dat je voor de WIA-aanvraag hebt gemaakt. Ook verslagen van externe deskundigen en deskundigenoordelen van UWV kunnen als bewijs dienen. Verder moet je net als voorheen een verklaring van de bedrijfsarts toevoegen waarin deze aangeeft dat herstel van je werknemer niet binnen 26 weken te verwachten is.

8. Kan ik zelf iets doen om de wachttijd te verkorten?

Garanties zijn er niet, maar het is altijd goed om te zorgen voor een volledig en ordelijk dossier. Dit geldt met name voor de medische informatie die de bedrijfsarts aanlevert bij je werknemer en die deze vervolgens inlevert bij UWV. Vanwege de privacyregels krijg je deze informatie als werkgever niet te zien. Wel kun je met de bedrijfsarts afspreken dat deze scherp is op de volledigheid en ordelijkheid. Dit maakt de kans op een vlotte beoordeling groter, vooral in districten waar UWV werkt met Sociaal Medische Centra (SMC’s). Hier beslist een team van diverse professionals wie een dossier het beste kunnen behandelen. Dat gaat het vlotste als het dossier volledig en op orde is.

9. Kan ik een boete krijgen voor gebrekkige re-integratie als UWV zelf te laat is?

Dit is een van de weinige lichtpuntjes bij de huidige achterstanden. Bij WIA-beoordelingen na de wettelijke termijn kan UWV geen loonsanctie wegens gebreken bij de re-integratie meer opleggen. Dit komt doordat dan ook de toetsing van het re-integratieverslag (RIV-toets) te laat plaatsvindt. Het is uiteraard niet verstandig om erop te gokken dat het inderdaad zo zal lopen. UWV doet er alles aan om zijn taken toch zo goed mogelijk uit te voeren, dus wie weet wordt jouw werknemer nou net wél tijdig beoordeeld. Of misschien koppelt UWV de toetsing los van de WIA-beoordeling. Span je dus liever gewoon maximaal in voor werkhervatting. Goed werkgeverschap is altijd de veiligste optie en voelt voor jezelf ook gewoon het prettigst.

Behoefte aan deskundig advies?

Goed omgaan met een uitgestelde WIA-beoordeling vraagt om zorgvuldige afwegingen. Hebben jij en je werknemer met zo’n situatie te maken, zorg dan dat jullie ondersteuning en advies krijgen van een professionele casemanager.

• Deze dienstverlening is onderdeel van het Aegon Gezond Werkplan.
• Nog geen klant, maar wel interesse? Neem dan contact op met je adviseur, of benut onze zoekhulp voor het vinden van een betrouwbare adviseur bij jou in de buurt.